در مورد حدیث امام صادق(ع) "پس از قیامت کبری و حشر همه موجودات، خداوند انسان‏هایی را میآفریند که روی زمین او را خالصانه پرستش میکنند و زمین هر کس روی پشت او حمل میشود"
در این مورد علامه مجلسی روایات متعددی نقل کرده که مضمون تمامی روایات این است که چون خداوند امر خَلق و جهان را به پایان رسانید و بهشتیان ساکن بهشت و دوزخیان در دوزخ جا گرفتند، غیر از این عالَم، عالَمی دیگر از نو خلق کند و خَلقی را بدون مذکّر و مؤنث بیافریند تا توحید او گویند و وی را نیایش کنند. نیز برای ایشان غیر از این زمین، زمینی بیافریند که آن‏ها را در خود جای دهد و غیر از این آسمان، آسمانی خلق کند که بر آنان سایه افکند. سپس در آخر روایات، امام خطاب به جابر میفرماید: "شاید میاندیشی خداوند همین عالم را آفریده است. نیز فکر میکنی که خداوند غیر از شما بشری نیافریده است. آری به خدا قسم! خداوند هزار هزار عالم و هزار هزار آدم آفریده است که تو در آخرین عالَم آن عوالم و آخرین آدم آن هستی"، یعنی تو در آخرین سلسله این موجودات هستی.(1)حدیثی که به آن اشاره کردید، به آن صورت در کتاب‏های روایی یافت نشد، بلکه امام صادق(ع) میفرماید: "بعد از قیامت کبری و حشر موجودات، به گمان من خداوند گروه دیگری را خلق میکند که او را عبادت کنند".شاید دلیل این که امام با قاطعیت این مطلب را بیان نکرده، به خاطر تقیه بوده است.آن چه در سؤال مطرح کرده‏اید، در روایات دیگر از امام باقر(ع) مطرح شده است که در ابتدای پاسخ بیان کردیم، البته در ذیل آن روایت بیان شده انسان‏های این عالم، آخرین آن سلسله هستند، به همین خاطر نمیتوان در این مورد، نظر خاصی ارائه نمود. اندیشمندان اسلامی متعرض این بحث نشده‏اند و اخبار و احادیث وارد در این موضوع به حدی نیست که موجب یقین شود. در اصول اعتقادات به اخبار واحد نمیتوان اکتفا کرد.
پی نوشت‏ها:
1. توحید صدوق، چ جامعه مدرسین، ص 277، حدیث 2؛ بحارالأنوار، ج 54، ص 321، حدیث 3 و ج 8، ص 374.